Gorzki cukier
Cukrzyca typu 2 jest epidemią naszych czasów. W chwili obecnej na świecie choruje na nią ok. 415 milionów ludzi, w Polsce ok. 3,5 miliona, z czego co trzecia osoba nie jest świadoma własnej choroby. Wzrost zachorowań wiąże się z występowaniem innej epidemii – otyłości. Tzw. zachodni model życia – zmniejszenie aktywności fizycznej, wzrost spożycia węglowodanów i tłuszczów wpłynął na wzrost liczby osób otyłych. Tkanka tłuszczowa jest nie tylko magazynem energii, ale także źródłem licznych substancji wpływających na rozwój insulinooporności i hiperinsulinemii, co prowadzi do powstania zaburzeń węglowodanowych – nieprawidłowej glikemii na czczo, nieprawidłowej tolerancji glukozy i cukrzycy.
Objawy cukrzycy typu 2 są różnorodne. Typowe objawy, jak utrata masy ciała, wzmożone pragnienie czy oddawanie zwiększonej ilości moczu, występują z reguły przy wysokich stężeniach glukozy we krwi. Jeżeli znacznej hiperglikemii towarzyszy odwodnienie, alarmującym objawem mogą być uporczywe wymioty i silny ból brzucha. Częściej jednak objawy cukrzycy są nietypowe – zmęczenie, senność, zaburzenia koncentracji, pogorszenie ostrości wzroku, nawracające infekcje dróg moczowych lub narządów płciowych, trudno gojące się rany. Nierzadko cukrzycę rozpoznaje się dopiero po wystąpieniu powikłań naczyniowych takich, jak choroba wieńcowa, zawał, udar, miażdżyca tętnic kończyn dolnych. W związku z powyższym często podejrzenie cukrzycy wysuwa nie internista, a okulista, stomatolog, dermatolog, chirurg naczyniowy czy kardiolog, którzy rozpoznają powikłania naczyniowe, infekcje lub inne stany chorobowe, związane w podwyższonym stężeniem glukozy we krwi.
Cukrzycę rozpoznajemy jeśli dwukrotnie stężenie glukozy na czczo wynosi ≥126 mg/dl. W przypadku typowych objawów wystarczy wartość stężenia glukozy ≥200 mg/dl stwierdzona w pojedynczym badaniu o dowolnej porze dnia. W sytuacjach wątpliwych wskazane jest wykonanie testu obciążenia 75 g glukozy. Krew pobierana jest na czczo oraz po 2 godzinach od wypicia roztworu glukozy. Wartość ≥200 mg/dl po 2 godzinach wskazuje na cukrzycę niezależnie od obecności objawów. Co ważne, nie można rozpoznawać cukrzycy na podstawie oznaczenia stężenia glukozy glukometrem.
Do grupy ryzyka osób zagrożonych rozwojem cukrzycy należą osoby (wg PTD 2015):
— z nadwagą lub otyłością,
— z cukrzycą występującą w rodzinie (rodzice bądź rodzeństwo),
— mało aktywne fizycznie,
— z grupy środowiskowej lub etnicznej częściej narażonej na cukrzycę,
— u których w poprzednim badaniu stwierdzono stan przedcukrzycowy (nieprawidłowa glikemia na czczo, nieprawidłowa tolerancja glukozy),
— z nadciśnieniem tętniczym (≥ 140/90 mm Hg),
— z dyslipidemią [stężenie cholesterolu frakcji HDL < 40 mg/dl (< 1,0 mmol/l) i/lub triglicerydów > 150 mg/dl (>1,7 mmol/l)],
— z chorobą układu sercowo-naczyniowego,
— kobiety z zespołem policystycznych jajników,
— kobiety z przebytą cukrzycą ciążową,
— kobiety które urodziły dziecko o masie ciała > 4 kg.
Z uwagi na brak objawów u co drugiej osoby chorej na cukrzycę, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zalec badania przesiewowe co 3 lata po 45 r.ż., a u osób z grupy ryzyka co roku.