dieta a nerki

Dieta w przypadku chorób nerek

Dieta w przypadku chorób nerek powinna być indywidualnie dobrana dla każdego pacjenta. Celem odpowiedniego leczenia dietetycznego i nefrologicznego u pacjentów z niewydolnością nerek jest uniknięcie dializoterapii. Doświadczony dietetyk poradzi sobie z ułożeniem jadłospisu, który uwzględni wszystkie obostrzenia tak, aby posiłki były smaczne, zdrowe i urozmaicone.

Przewlekła choroba nerek ma charakter postępujący i może nie dawać objawów nawet w przypadku utraty 75% funkcji nerek. Często jest następstwem cukrzycy lub nadciśnienia tętniczego, które mogą rozwijać w przebiegu nadwagi czy otyłości. W profilaktyce chorób nerek bardzo ważne jest, żeby nie dopuszczać do wystąpienia tych schorzeń. Jeśli już występują powinno się dołożyć wszelkich starań aby były one prawidłowo prowadzone najlepiej przez interdyscyplinarny zespół medyczny, w którego skład powinien wchodzić przynajmniej nefrolog i dietetyk. Jednym z podstawowych założeń leczenia dietetycznego u takich pacjentów jest ochrona układu moczowego, zachowanie funkcji nerek oraz utrzymanie odpowiedniego stanu odżywienia pacjenta.

Sposób żywienia u osób z przewlekłą chorobą nerek powinien być stale monitorowany przez doświadczonego dietetyka, ponieważ to co jemy przekłada się bezpośrednio na funkcję nerek. Postępowanie dietetyczne jest ściśle związane ze stadium choroby. W każdym stadium choroby należy inaczej dobierać składniki pokarmowe, takie jak białka, węglowodany, tłuszcze, mikroskładniki i witaminy. Nieprawidłowa dieta u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek może doprowadzić do niedożywienia białkowo-energetycznego, istotnych niedoborów lub kumulacji nadmiaru witamin czy składników mineralnych, co z kolei wywołuje zaburzenia metaboliczne oraz hormonalne. Dieta z dużą ilością białka działa niekorzystnie, ponieważ w wyniku jego metabolizmu powstają mocznik i kreatynina. Związki te nie są wydalane przez niewydolne nerki i stopniowo gromadzą się w organizmie prowadząc do rozwoju toksemii. Z kolei niekontrolowane ograniczenie białka w diecie może doprowadzić do niedożywienia białkowo-energetycznego. W zależności od stadium choroby ilość białka powinna być różna. Zalecaną ilość białka należny przeliczać na tzw. należną masę ciała, a nie aktualną. W I i II stadium choroby ilość białka powinna wynosić 0,8 g/kg n.m.c (należnej masy ciała). W III, IV, V stadium choroby ilość białka w diecie powinna mieścić się w zakresie 0,3-0,4 g/kg n.m.c do maks. 0,6 g/kg n.m.c. Przy podaży białka poniżej 0,6 g/kg n.m.c. należy wprowadzić suplementację analogami aminokwasów egzogennych w odpowiedniej dawce. W schyłkowej fazie niewydolności nerek, kiedy pacjent wymaga dializoterapii i oczekuje na przeszczepienie nerki, zapotrzebowanie na białko w diecie gwałtownie wzrasta i pacjent powinien przyjmować 1,2 g / kg n.m.c. Ważna jest nie tylko ilość ale również jakość białka w diecie. Przynajmniej 50% ogólnej ilości powinno stanowić białko o wysokiej wartości odżywczej czyli białko zwierzęce. Przy odpowiednio poprowadzonej terapii dietetycznej ryzyko wystąpienia niedożywienia jest minimalne.

Udział tłuszczu, węglowodanów, błonnika, witamin czy mikroelementów w diecie powinien zostać indywidualnie dobrany do potrzeb każdego pacjenta po zebraniu dokładnego wywiadu medycznego i sprawdzeniu badań laboratoryjnych. Niektóre witaminy są bezpośrednio metabolizowane w nerkach. Witamina D3 trafiając do nerek zamienia się w aktywną formę, dzięki czemu możliwe jest wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym. Choroba nerek doprowadza do niskiego stężenia aktywnej formy witaminy D3 a w następstwie do niedoboru wapnia. Pacjenci z niewydolnością nerek mogą wymagać uzupełnienia witaminy D3, B6, C, kwasu foliowego oraz witaminy E, która ma silne działanie antyoksydacyjne.

Nerki odpowiadają za prawidłową gospodarkę wodno-mineralną dlatego w sytuacji kiedy dochodzi do uszkodzenia nefronów należy regularnie kontrolować poziom sodu, potasu, fosforu oraz wapnia. W przypadku podwyższenia stężenia fosforanów w surowicy krwi, powinno się ograniczyć spożywanie fosforu w diecie do 600 – 1000 mg/dobę. Bardzo trudno jest skorygować bilans wapniowy, gdyż u części chorych gromadzi się on w nadmiarze a u innych występują powikłania wynikające z niedoboru. Wraz z postępem choroby maleje zdolność wydalania nadmiaru potasu przez chore nerki. Może to doprowadzić do poważnych zaburzeń rytmu serca nawet nagłej śmierci sercowej. Ograniczenie zawartości potasu w diecie jest niezbędne w IV i V stadium, jednak przez cały czas trwania choroby należy monitorować jego stężenie w surowicy krwi. Zawartość potasu w warzywach można zmniejszyć poprzez namoczenie warzyw przez 2 godziny w wodzie, następnie dokładne przepłukanie pod bieżącą wodą i ugotowanie do miękkości w świeżej wodzie. W związku z tym, iż nerki biorą udział w regulowaniu ciśnienia tętniczego należy wykluczyć dosalanie pokarmów. Zawartość sodu nie powinna przekraczać 2500 mg/dobę czyli dopuszczalna jest jedna płaska łyżeczka soli (ok. 5 g). Taką ilość można spożyć tylko wówczas, jeśli nie używamy dodatkowo soli jako przyprawy na żadnym etapie przygotowywania posiłku. W celu ograniczenia ilości soli w diecie możemy używać zamiennie naturalne przyprawy i świeże zioła. Potrawy będą miały większą smakowitość.

Odpowiednia interwencja dietetyczna u pacjenta z przewlekłą chorobą nerek może zahamować postęp choroby.

Tomasz Kolipiński – Dietetyk

 

Zobacz Wszystkie

 

Oceń post

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *