Przewlekła choroba nerek jest chorobą postępującą, która po wejściu w fazę schyłkową wymaga leczenia dializami lub przeszczepem  nerki. Przeszczep nerki jest najlepszą metodą leczenia nerkozastępczego. Po przeszczepie nerki pacjenci żyją dwa razy dłużej niż chorzy leczeni dializami otrzewnowymi lub hemodializami. Możliwy jest powrót do pełnej aktywności zawodowej, a jakość życia bardzo się poprawia.

Pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek w poradni nefrologicznej i wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej GFR* wynoszącym około 15 ml/min/1,73 m² oraz pacjenci przewlekle dializowani, powinni otrzymać jak najwięcej informacji o przeszczepie nerki. U pacjentów z niewydolnością nerek w przebiegu cukrzycy – rozmowy i przygotowanie do przeszczepu nerki lub nerki z trzustką rozpoczyna się przy GFR 20 ml/min/1,73 m². Przeszczep nerki i trzustki wykonuje się w przypadku cukrzycy typu 1. Możliwe jest wówczas uniknięcie dializ i wstrzyknięć insuliny.

* GFR – jest to skrót pochodzący od pierwszych liter terminu glomerular filtration rate, czyli wskaźnika filtracji kłębuszkowej. Jest to parametr obliczany przez lekarza ze specjalnych wzorów, który służy do oceny czynności nerek. Im wyższa wartość kreatyniny tym niższa wartość GFR. Prawidłowa wartość GFR wynosi powyżej 90 ml/min/1,73 m².

Porozmawiaj ze swoją rodziną na temat swojej choroby i różnych możliwości leczenia nerkozastępczego. Pamiętaj, że najlepszym wyborem dla osób ze schyłkową niewydolnością nerek jest wykonanie przed rozpoczęciem dializ przeszczepu  nerki (w trybie preemptive)pobranej od dawcy żywego. Zaproś rodzinę na rozmowę edukacyjną z prowadzącym Cię lekarzem nefrologiem.

Aby zostać biorcą nerki pacjent musi zostać zgłoszony do Krajowej Listy Oczekujących (KLO) na przeszczep nerki. W pierwszej kolejności wykonywane są różne badania i konsultacje, które wykluczają choroby stanowiące przeciwwskazanie do przeszczepu nerki.

Po wykonaniu tych badań lekarz prowadzący (w stacji dializ lub w poradni nefrologicznej)  wysyła zgłoszenie do Kierownika Zespołu Regionalnego Ośrodka Kwalifikacyjnego (ROK). Jeśli zgłoszenie zostanie zaakceptowane to nadany zostanie status „aktywny“ na Krajowej Liście Oczekujących (KLO). Od tej chwili pacjent może zostać wezwany w każdym momencie na przeszczep nerki, przez dowolny Ośrodek Transplantacyjny w Polsce, który pobrał nerkę od dawcy zmarłego. Dobór biorcy do nerki dokonuje specjalny program komputerowy w pracowni zgodności tkankowej, który bierze pod uwagę zgodność grup głównych krwi, zgodność tkankową oraz kilkanaście innych parametrów. Średni czas oczekiwania pacjenta ze statusem „aktywny na KLO” na przeszczep nerki wynosi w naszym kraju około 12 m-cy.

Jeśli masz potencjalnego dawcę żywego powiedz o tym lekarzowi prowadzącemu. Zgłosi Waszą parę do Ośrodka Transplantacyjnego przygotowującego i wykonującego przeszczep  nerek od dawców żywych. Pamiętaj, że dawcą nerki nie musi być w Polsce wyłącznie osoba spokrewniona.

Bądź przygotowany, że Twój lekarz prowadzący może wezwać Cię w każdej chwili na przeszczep  nerki. Musisz wówczas przyjechać do szpitala/stacji dializ na badanie, czy nie masz aktualnie bezwzględnych przeciwwskazań do zabiegu, np aktywnej infekcji. Zabierz ze sobą aktualne wyniki badań (ekg, rentgen klatki piersiowej) oraz oryginał grupy krwi. Następnie zostaniesz zawieziony do któregoś Ośrodka Transplantacyjnego w Polsce, który pobrał nerkę dopasowaną dla Ciebie i wykona jej przeszczepienie. Przed operacją może być konieczny dodatkowy zabieg dializy, oraz wykonanie dodatkowych badań. Wszystkie informacje dotyczące zabiegu przekaże Ci zespół lekarski w Ośrodku Transplantacyjnym.

Jeśli masz potencjalnego dawcę żywego lekarz prowadzący zgłosi Waszą parę do Ośrodka Transplantacyjnego przygotowującego i wykonującego przeszczepy  nerek od dawców żywych. Jeśli podczas badań kwalifikujących w powyższym ośrodku okaże się, że bliska Ci osoba może być dla Ciebie dawcą nerki to zabieg zostanie zaplanowany w dogodnym terminie. O wszystkim zostaniesz poinformowany przez lekarza prowadzącego i przygotowującego Ciebie oraz Dawcę do przeszczepu nerki. Otrzymacie kontakt telefoniczny do Koordynatora Transplantacyjnego, który zaplanuje terminy badań i wizyt lekarskich. Otrzymacie  wsparcie od współpracującego z zespołem psychologa.

Pamiętaj, że dawcą nerki nie musi być tylko osoba spokrewniona. W Polsce nie są akceptowani dawcy altruistyczni i komercyjni. Jeśli u dawcy i biorcy występuje niezgodność grup głównych krwi para może zostać zgłoszona do programu wymiany par nerek.

• Grupa krwi
• Oznaczenie antygenów zgodności tkankowej (badanie krwi)
• Oznaczenie stopnia uczulenia na obce antygeny – tzw. PRA (badanie krwi)
• Badanie laboratoryjne krwi
• Jeśli oddajesz mocz – badanie ogólne moczu i posiew moczu
• Kał na krew utajoną
• Ekg
• Echo serca – bardzo często wymagana jest również koronarografia
• Kobiety: cytologia, USG piersi lub mammografia
• Mężczyźni: urologiczna ocena gruczołu krokowego
• Usg jamy brzusznej
• Usg doppler naczyń biodrowych/szyjnych
• Czasem również tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny
• Rtg klatki piersiowej
• Cystografia mikcyjna
• Gastroskopia
• Kolonoskopia (u osób po 50 roku życia)
• Konsultacja stomatologiczna, okulistyczna (ocena dna oka), laryngologiczna, kardiologiczna,
• Konsultacja chirurga transplantologa.

• Niekiedy konieczny będzie zabieg operacyjny przed przeszczepem  nerki, np usunięcie jednej nerki własnej, usunięcie pęcherzyka żółciowego ze złogami, wymiana chorej zastawki serca.
• Jeśli jesteś osobą umieszczoną na KLO i masz status „aktywny“ Twoja surowica jest co 6 tygodni pobierana i wysyłana do wszystkich Ośrodków Transplantacyjnych w Polsce. Co 12 tygodni jest powtarzane badanie na stopień uczulenia na obce antygeny (tzw. PRA)
• Jeśli przyczyną niewydolności nerek jest cukrzyca to kwalifikacja do przeszczepu  nerki powinna rozpocząć się wcześniej, tj. gdy Twój klirens kreatyniny (GFR) wynosi około 20 ml/minutę
• Przeszczep nerki u osób otyłych obarczony wyższym ryzykiem. Najlepiej aby Twoje BMI nie przekraczało 30 kg/m²

• Aktywne choroby infekcyjne do czasu ich wyleczenia
• Uogólniona choroba nowotworowa
• Ciężkie i nieodwracalne choroby innych narządów i układów, np uogólniona miażdżyca.
• Trwające uzależnienie
• Aktywne psychozy
• Brak współpracy z lekarzem.

Jeśli jesteś pacjentem z rozpoznaną przewlekłą chorobą nerek, który nie zaczął jeszcze leczenia dializami lub już jesteś pacjentem dializowanym, możesz umówić się na wideorozmowę do jednego z naszych specjalistów, do dr n. med.  Marty Serwańskiej – Świętek lub do dr hab. med. Michała Wszoły. Otrzymasz informacje dotyczące możliwości dalszego leczenia. Taka forma kontaktu sprzyja zaoszczędzeniu czasu przeznaczonego na podróż. Przed wideorozmową dostaniesz do wypełnienia formularz, który pomoże lekarzowi właściwie poprowadzić rozmowę. Zostaniesz poproszony o przesłanie kart wypisowych ze szpitala oraz aktualnych (z ostatniego roku) wyników badań laboratoryjnych i obrazowych. Właściwa ocena stanu Twojego zdrowia pozwoli lekarzowi dobrać i zaplanować wykonanie badań i konsultacji potrzebnych do przygotowania zgłoszenia do KLO dla Twojego lekarza prowadzącego.