ABC reanimacji
Znając podstawowe zasady pierwszej pomocy możesz uratować czyjeś życie.
Co to jest ABC reanimacji?
Są to podstawowe zasady postępowania z osobą nieprzytomną. Osoba nieprzytomna to taka, która nie reaguje na głos i ból. A więc nie odpowiada na pytanie ,,Jak się pan/pani czuje,, i nie reaguje jeśli uciśniemy jej płatek ucha. Skrót ABC to pierwsze litery od angielskich wyrazów: airway, breathing i circulation czyli odpowiednio drogi oddechowe, oddychanie i krążenie czyli akcja serca. Jednocześnie litery ABC oznaczają kolejne kroki jakie należy wykonać aby uratować życie nieprzytomnemu. Przyczyny utraty przytomności mogą być bardzo różne. Wśród często zdarzających się wymienić należy wypadki drogowe, upadki z wysokości, porażenie prądem czy wreszcie utonięcia. Właśnie na przykładzie utonięcia omówimy kolejne kroki postępowania ABC. Zdarza się bowiem, że świadkowie wypadku zdołają wyciągnąć na brzeg ofiarę, nie ma jednak nikogo kto potrafiłby jej pomóc w odzyskaniu przytomności. Tymczasem jeżeli u poszkodowanego przestało bić serce i zatrzymał się oddech to oznacza, że akcję ratunkową należy podjąć natychmiast. Zaledwie po kilku minutach dochodzi bowiem w mózgu do nieodwracalnych zmian, które oznaczają że chory już nie odzyska przytomności. Bardzo rzadko pogotowie zdąży dojechać na miejsce wystarczająco szybko, dlatego los ofiary znajduje się w rękach świadków zdarzenia. Aby uratować życie poszkodowanemu, należy wtedy wykonać ABC reanimacji.
Na czym polega sprawdzenie kroków A,B i C?
A – airway czyli drogi oddechowe. Krok ten oznacza sprawdzenie czy drogi oddechowe pacjenta są drożne a więc czy w ustach lub gardle ofiary nie tkwią jakieś przedmioty. Na przykład proteza dentystyczna /także u ludzi młodych/, wodna roślinność, papieros czy guma do żucia. Zaglądamy poszkodowanemu do ust i jeśli jest tam jakieś obce ciało to delikatnie przekręcamy całe ciało na bok i palcami usuwamy przedmioty. Przekręcenie samej głowy jest zakazane, ponieważ osoba nieprzytomna może ieć uszkodzony kręgosłup szyjny – kręcenie głową może spowodować przemieszczenie odłamów i uszkodzenie rdzenia kręgowego. Po wykonaniu tej czynności sprawdzamy krok B.
B – breathing, czyli oddychanie. Należy sprawdzić czy chory oddycha. W tym celu przystawiamy ucho do okolicy ust i nosa. Jeżeli słyszymy wydechy to znaczy, że pacjent oddycha co automatycznie oznacza także, że bije jego serce. Gdy jednak nie oddycha to po sprawdzeniu kroku C należy rozpocząć sztuczne oddychanie.
C – circulation, czyli krążenie /akcja serca/. Aby się przekonać czy serce bije należy sprawdzić tętno kolejno na obu tętnicach szyjnych. W tym celu należy położyć palce wskazujący i środkowy po boku krtani (chrząstka na przedzie szyi – u mężczyzn tak zwane jabłko Adama) z grubsza w środku jej wysokości, po czym przesunąć je w bok, w kierunku mięśnia skośnie przebiegającego po boku szyi, nie przechodząc za niego. Wyczuwalne tętnienie oznacza, że serce bije /warto przećwiczyć ten krok na kimś z domowników, nacisk palców powinien być delikatny/. Jeżeli tętno jest niewyczuwalne należy rozpocząć masaż serca.
Na czym polega reanimacja według schematu ABC?
Załóżmy najgorszy wariant. Po sprawdzeniu kroków ABC okazuje się, że poszkodowany nie oddycha i nie bije mu serce. Może on umrzeć jeśli akcja ratunkowa nie zostanie podjęta natychmiast. Trzeba reanimować stosując kolejno ABC. A więc A – ciała obce z ust już wyjęliśmy teraz musimy odchylić głowę ofiary do tyłu i wysunąć jej żuchwę do przodu. W tej pozycji język nie zapada się i nie zamyka dróg oddechowych. Następnie B – sztuczne oddychanie metodą usta – usta. Trzymając wciąż głowę odchylona do tyłu szczelnie obejmujemy usta ofiary naszymi ustami i po zatkaniu jej nosa wdmuchujemy powietrze do płuc. Następnie podnosimy się, robimy wdech /zwyczajny, wcale nie głęboki/ i znów w ten sam sposób wdmuchujemy powietrze do płuc ofiary. 10 oddechów na minutę to częstość wystarczająca. Za każdym razem po oderwaniu ust musimy słyszeć wydech – oznacza to, że wykonujemy czynność poprawnie. Jeżeli nie słyszymy wydechów a unosi się brzuch pacjenta to oznacza, że pompujemy żołądek. Należy wtedy nieco mocniej odchylić głowę i bardziej wysunąć do przodu żuchwę. Należy przy tym oddychać spokojnie, tak jak zawsze i nie wykonywać zbyt głębokich wdechów i wydechów. Następnie krok C. Układamy ręce w dolnej jednej trzeciej mostka i uciskamy 15 razy kilka centymetrów w dół około raz na sekundę. Uciskamy nasadą dłoni, opartą jedna na drugiej. Utrzymujemy przy tym proste łokcie uciskając ciężarem ciała. Czynności te powtarzamy w kółko, bez przerwy aż do odzyskania samoczynnej akcji serca i oddechu lub do przyjazdu pogotowia. A więc przy cały czas odchylonej głowie 2 wdechy na 15 uciśnięć, 2 wdechy na 15 uciśnięć i tak cały czas. Jeżeli 2 osoby dokonują reanimacji wtedy jedna z nich wykonuje na początku 2 pierwsze wdechy i czeka aż druga wykona 5 uciśnięć następnie 1 wdech i 5 uciśnięć i tak cały czas 1 na 5. Podczas reanimacji ofiara leży na plecach na twardym podłożu.
Czy zdarza się, że chory nieprzytomny oddycha?
Tak, może się zdarzyć że po sprawdzeniu kroków ABC stwierdzamy, że chory oddycha i wyczuwamy jego tętno. Wtedy musimy zabezpieczyć go przed zachłyśnięciem i przed zapadaniem się języka najlepiej układając go na boku w tzw. pozycji bezpiecznej – ,,dolna,, noga zgięta, ,,dolna,, ręka z tyłu wzdłuż tułowia, ,,górna,, dłoń pod policzkiem. Cały czas kontrolujemy czy pacjent nie stracił oddechu i tętna i oczekujemy na przyjazd pogotowia.
Jak postępować w przypadku urazu kręgosłupa?
Każdy kto uległ wypadkowi komunikacyjnemu, spadł z wysokości czy uderzył w dno skacząc do wody ,,na główkę,, może mieć uszkodzony kręgosłup. Jeżeli chory taki oddycha to należy pozostawić go w pozycji w jakiej się go zastało do przyjazdu pogotowia. Jeżeli istnieje jakieś zagrożenie na przykład możliwy wybuch samochodu, wtedy należy jak najostrożniej przenieść go, najlepiej z pomocą kilku osób, dbając aby nie wykonywać ruchów w obrębie głowy i kręgosłupa. Jeśli jednak chory taki nie oddycha i nie wyczuwa się u niego tętna wtedy należy reanimować go według schematu ABC zachowując jak największą ostrożność i delikatność, szczególnie przy manipulacjach głową.
Zapamiętaj!
Jeżeli chory nieprzytomny oddycha to oznacza, że pomimo poważnego stanu może czekać na przyjazd pogotowia a niefachowa pomoc może mu zaszkodzić. Jeżeli możliwy jest uraz kręgosłupa i nie ma konieczności zabierania poszkodowanego z miejsca wypadku lepiej go nie ruszać.
Chory nieprzytomny, który nie oddycha i nie ma tętna może nie doczekać przyjazdu pogotowia.
Jeśli pamiętasz schemat ABC zastosuj go nawet gdy nie masz doświadczenia. W tej sytuacji nawet niefachowa pomoc jest lepsza niż brak pomocy. Sprawdź ABC i jeśli jest potrzeba zacznij reanimować. Jeśli istnieje ryzyko urazu kręgosłupa zachowaj szczególną ostrożność.