Borelioza
To choroba wywoływana przez krętki (bakterie):Borrelia burgdorferii,Borrelia garinii, Borrelia afzelii. Naturalnym rezerwuarem krętków sąróżne zwierzęta i ptaki. Przenoszone są w ślinie kleszcza z gatunkuIxodes ricinus podczas żerowania i uszkodzenia skóry.
Liczba kleszczy z każdym rokiem zwiększa się.
Podstawowym sposobem ochrony przed kleszczami jest stosowanie podczas wycieczek do lasu repelentów oraz odpowiedniego ubrania osłaniającego skórę. Po powrocie ze spaceru po terenach leśnych, czy łąkach należy dokładnie obejrzeć skórę, zwłaszcza w okolicy karku, pach, pachwin, zgięć kolan. Najbardziej agresywna dla człowieka jest postać larwalna kleszcza, która żeruje od marca do końca sierpnia. Zwierzęta domowe mogą zawlec kleszcza do mieszkania.Należy kontrolować skórę zwierząt i stosować odpowiednie dla nich repelenty.
Do zakażenia krętkiem dochodzi po 24-48 godzinach od ukłucia kleszcza. Jeżeli usuniemy kleszcza w ciągu kilku godzin to ryzyko zachorowania na boreliozę jest znikome.
Kluczowe jest szybkie i właściwe usunięcie kleszcza. Należy go uchwycić przy użyciu pęsety, jak najbliżej skóry i wyciągnąć prostym, zdecydowanym ruchem. Nie należy go wykręcać, przypalać, smarować różnymi substancjami. Takie przedłużające się manipulacje są niebezpieczne, powodują wciśnięcie do skóry większej ilości śliny i wymiocin, które mogą być zakażone krętkiem. Po usunięciu kleszcza należy ranę przemyć środkiem odkażającym i pozostawić do wyschnięcia. Jeżeli dojdzie do wprowadzenia bakterii przez skórę do krwi człowieka i nie zostaną one skutecznie zniszczone przez układ odpornościowy, to może dojść do rozwoju objawów chorobowych.
Pierwszym widocznym objawem choroby jest rumień wędrujący skóry wokół ukłucia kleszcza, który pojawia się od 3 do 30 dni później.Szybko powiększa się ku obwodowi, przekraczając 5 cm, jest płaski, niebolesny, nieswędzący, wyraźnie nie odgraniczony i przeważnie ma przejaśnienie w środku. Czasem pojawiają się objawy grypopodobne. Rzadko wczesnym objawem skórnym może być niebolesny, czerwononiebieski guzek (tzw. chłoniak limfocytowy skóry). Zmiany na skórze stanowią pierwsze stadium choroby, prawidłowo postawione rozpoznanie w tym czasie i skuteczne leczenie podjęte przez doświadczonego lekarza, eliminuje chorobę na tym etapie. Kolejne stadium choroby obejmuje zapalenie serca, stawów lub układu nerwowego i może doprowadzić do trwałego uszkodzenia tych narządów. Poszczególne stadia i objawy choroby mogą się na siebie nakładać lub występować jednocześnie. Diagnostyki i leczenia boreliozy nie należy wykonywać na własną rękę. Powinno być prowadzone przez doświadczonego w leczeniu tej choroby lekarza. Wyniki laboratoryjne sugerujące boreliozę nie zawsze są wskazaniem do podania antybiotyku. Badania laboratoryjne powinien zlecić lekarz, wykonywanie ich na własną rękę naraża nas na koszty związane ze z niewłaściwym doborem badań i koniecznością powtarzania ich po wizycie lekarskiej. Również podejmowanie samowolnych decyzji terapeutycznych, jak np. przyjmowanie antybiotyków na własną rękę, może przynieść naszemu organizmowi wiele szkód.
Dr n. med. Marta Serwańska-Świętek
Nefrolog, Diagnostyk, Internista